Từ nguyên Sông Danube

Danube là một tên sông trong tiếng Âu Cổ bắt nguồn từ *dānu của tiếng Proto-Ấn-Âu. Các tên sông có cùng gốc khác là Dunaj, Dzvina/Daugava, Don, Donets, Dnieper, Dniestr, DysnaTana/Deatnu. Trong tiếng Phạn Vệ Đà, dānu có nghĩa là "chất lỏng, giọt sương" và dānuja có nghĩa là "sinh ra từ dānu" hoặc "sinh ra từ giọt sương". Trong tiếng Avesta, từ tương tự có nghĩa là "sông". Trong Rigveda, nữ thần Danu là mẹ của Vrtra, "một con rồng chặn sông". Tiếng Phần Lan gọi dòng Danube là Tonava, rất có thể có nguồn gốc tên con sông trong tiếng Đức, Donau. Tên tiếng Sámi của con sông là Deatnu, có nghĩa là "Sông lớn". Dānu trong tiếng Scythia có thể là một từ chung cho "sông": Dnieper và Dniestr, từ Danapris và Danastius, được cho là tiếp nối của hai từ tiếng Scythia *dānu apara "sông xa" và *dānu nazdya- "sông gần", tương ứng.[1]

Con sông được người Hy Lạp cổ đại gọi là Istros (Ἴστρος)[3] vay ​​mượn từ tiếng Daco-Thracia có nghĩa là 'mạnh mẽ, nhanh chóng', có thể là một gốc từ tên cổ là Dniester (Danaster trong tiếng Latinh, Tiras trong tiếng Hy Lạp) và tương tự như turos của tiếng Iran 'nhanh chóng' và tiếng Phạn iṣiras (इषिरस्) 'nhanh chóng', từ tiếng Ấn Âu (PIE) *isro-, *sreu 'chảy'.[2] Vào thời Trung cổ, Tiras trong tiếng Hy Lạp được mượn sang tiếng Ý là Tyrlo và sang ngôn ngữ Turkic là Tyrla, tiếng Thổ Nhĩ Kỳ rồi lại lan truyền nó sang tiếng Romania thành Turlă.[2]

Tên Thraco-Phrygia của con sông là Matoas,[3] "kẻ mang lại may mắn".[4]

Trong tiếng Latinh, sông Danube được biết đến với nhiều tên khác nhau là Danubius, Danuvius, Ister[5] hoặc Hister. Tên Latinh của con sông là giống đực, cũng như tất cả các tên Slav của nó, ngoại trừ tiếng Slovenia (tên sông Rhine cũng là giống đực trong tiếng Latinh, hầu hết các ngôn ngữ Slav, và cả trong tiếng Đức). Donau trong tiếng Đức (Tiếng Đức cận đại Donaw, Tonaw,[6] tiếng Đực Thượng trung kỳ Tuonowe)[7] là giống cái, vì chứa hậu tố -ouwe "đất ngập nước".

Tiếng Rumani khác với các ngôn ngữ xung quanh do nó là giống cái, Dunărea.[2] Hình thức này không được kế thừa từ tiếng Latinh, mặc dù tiếng Rumani là một ngôn ngữ thuộc hệ Rôman.[8] Để giải thích cho việc mất tên Latinh, các học giả cho rằng tên tiếng Rumani có nguồn gốc từ tiếng Thracia * Donaris. Gốc Proto Ấn-Âu của cái tên được cho là có liên quan đến từ tiếng Iran "don-"/"dan-", trong khi hậu tố giả định -aris được bắt gặp trong tên cổ của sông Ialomița, Naparis, và con sông Miliare chưa được xác định được Jordanes đề cập trong tác phẩm Getica.[2] Gábor Vékony nói rằng giả thuyết này không hợp lý, bởi vì người Hy Lạp đã mượn Istros từ người Thracia bản địa.[8] Ông đề xuất rằng tên Rumani của dòng sông là từ mượn từ một ngôn ngữ Turkic (tiếng Cuman hoặc tiếng Pecheneg).[8]

Tên hiện đại của sông Danube ở châu Âu lần lượt là: Donau (tiếng Đức), Danube (tiếng Anh, tiếng Pháp) Dunaj (tiếng Slovakia), Duna (tiếng Hungary), Dunav (tiếng Croatia), Дунав (SerbiaBulgaria), Dunărea (tiếng România), Дунай (tiếng Ukraina), Danuvius (tiếng Latinh), Tuna (tiếng Thổ Nhĩ Kỳ).

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Sông Danube http://roderic.uv.es/bitstream/10550/49693/1/52834... //doi.org/10.7203%2Fqfilologia.20.7521 //www.jstor.org/stable/40266286 //tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=v... //tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=v... //tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=v... //tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=v... //tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=v... http://i.ironau.ru/pdf/osjazfolk1949.pdf http://iza.zrc-sazu.si/pdf/Sasel_Kos_Ukrocena_lepo...